Χρησιδάνειο είναι η σύμβαση με την οποία ο χρήστης παραχωρεί στο χρησάμενο, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, χωρίς αντάλλαγμα (δωρεάν παραχώρηση) ένα πράγμα. Ο χρησάμενος έχει την υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα μετά τη λήξη της σύμβασης. Σε περίπτωση σύμβασης αορίστου χρόνου, οφείλει να το αποδώσει μετά την καταγγελία της. Συνηθισμένη περίπτωση αποτελεί η δωρεάν παραχώρηση κατοικίας ή επαγγελματικής στέγης (γραφείου, μαγαζιού) σε συγγενικό πρόσωπο (γονείς, παιδί). Μπορεί φυσικά να γίνει με μη συγγενικό, αλλά οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο. Το πράγμα μπορεί να είναι είτε κινητό , είτε ακίνητο. Το αντικείμενο τη σύμβασης μπορεί να είναι ένα ολόκληρο ακίνητο ή μια οριζόντια ιδιοκτησία.
Ο όρος δωρεάν παραχώρηση χρήσης είναι ουσιώδης, διότι αν συμφωνήθηκε αντάλλαγμα, η σύμβαση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως χρησιδάνειο. Θα θεωρηθεί άλλου είδους σύμβαση, συνήθως μίσθωση, μη ρυθμιζόμενη από τις διατάξεις περί χρησιδανείου. Ως αντάλλαγμα θεωρείται κάθε παροχή που λαμβάνει ο χρήστης δυνάμει της συμβάσεως. Επίσης, κάθε ωφέλεια που έχει αυτός από τη χρήση του πράγματος από τον χρησάμενο. Αρκεί αυτή να είναι τόσο σημαντική που να αφαιρεί από την πράξη του χρήστη τον χαρακτήρα της αγαθοσύνης. Διότι η αγαθοσύνη είναι αυτή που οριοθετεί το χρησιδάνειο από τις άλλες συμβάσεις.
τύπος σύμβασης στο χρησιδάνειο
Πρόκειται για σύμβαση που καταρτίζεται μόνο με και από την εκτέλεση της παροχής από τον χρήστη. Παράδοση της χρήσης αποτελεί η θέση του χρησαμένου με τέτοια σχέση προς το πράγμα, ώστε να μπορεί να το χρησιμοποιεί. Ανάλογα με τη σύμβαση και τη φύση της χρήσης, η παροχή του χρήστη συνίσταται συνήθως σε πράξη. Δηλαδή στην παράδοση του πράγματος, της φυσικής εξουσίας επ’ αυτού. Δεν αποκλείεται όμως να συνίσταται και σε παράλειψη ή ανοχή του χρήστη.
Η παράδοση της χρήσης μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς καμιά υλική πράξη του χρήστη. Μπορεί να γίνει με την απλή αλλαγή της διαθέσεως του χρησαμένου, όταν π.χ. αυτός, έχοντας την νομή του πράγματος, αντιφωνεί αυτήν προς τον χρήστη, διατηρώντας όμως την κατοχή λόγω χρησιδανείου. Ο χρησάμενος δεν αποκτά νομή επί του πράγματος, αλλά μόνο την κατοχή αυτού. Ασκεί τη νομή, η οποία παραμένει στον χρήστη, στο όνομα του τελευταίου. Επομένως όσο διαρκεί η σύμβαση του χρησιδανείου δεν μπορεί ο χρησάμενος να χρησιδεσπόσει του πράγματος.
διάρκεια και καταγγελία
Το είδος και η διάρκεια ρυθμίζονται από διατάξεις ενδοτικού δικαίου. Δηλαδή μπορεί να είναι είτε ορισμένου, είτε αορίστου χρόνου. Μπορεί να συμφωνηθεί ότι ο χρήστης θα μπορεί να αναζητήσει την επιστροφή του πράγματος οποτεδήποτε. Στην περίπτωση αυτή ο χρησάμενος υποχρεούται σε άμεση απόδοσή του, ακόμα και αν δεν ολοκλήρωσε τη χρήση του. Το δικαίωμα όμως του χρήστη για αναζήτηση του πράγματος πρέπει να ασκείται όπως επιβάλλει η καλή πίστη και όχι άκαιρα.