Μετά το διαζύγιο ή μετά την συμπλήρωση τριών ετών από την διάσταση, ο σύζυγος έχει δικαίωμα να ζητήσει να του αποδοθεί η συμμετοχή του στα αποκτήματα γάμου. Προϋπόθεση αποτελεί η περιουσία του συζύγου του να έχει αυξηθεί κατά την διάρκεια του γάμου. Η συμβολή είναι τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) της περιουσιακής αύξησης. Μπορεί όμως να αποδειχθεί ότι είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη ή ανύπαρκτη.
Η απαίτηση του συζύγου είναι χρηματική. Δηλαδή αποτιμάται σε χρήμα η αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου, που προέρχεται από τη συμβολή του δικαιούχου. Μπορεί δε να είναι άμεση ή έμμεση. Ως αύξηση της περιουσίας νοείται η διαφορά που υπάρχει στην περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου σε δύο διαφορετικά χρονικά σημεία. Δηλαδή η διαφορά της περιουσίας απ’ όταν τελέστηκε ο γάμος μέχρι το διαζύγιο ή μέχρι την συμπλήρωση τριετούς διάστασης.
Η συμβολή του συζύγου στα αποκτήματα γάμου μπορεί να έχει γίνει με οποιονδήποτε τρόπο. Δηλαδή είτε με την παροχή χρημάτων, είτε με εξόφληση χρεών του συζύγου, είτε και με παροχή υπηρεσιών στον οικογενειακό οίκο. Ως φροντίδες νοούνται αυτές για την φροντίδα των τέκνων και του νοικοκυριού. Αρκεί οι υπηρεσίες αυτές να ήταν μεγαλύτερες από την υποχρέωση του συζύγου που τις προσέφερε και έτσι ο άλλος σύζυγος έμεινε απερίσπαστος από την εκπλήρωση της δικής του υποχρέωσης. Δηλαδή να εξοικονόμησε δαπάνες και δυνάμεις που συνέβαλαν στην επαύξηση της περιουσίας του.
Προϋποθέσεις συμμετοχής στα αποκτήματα γάμου είναι: Α) η λύση (διαζύγιο) ή ακύρωση του γάμου ή η συμπλήρωση χρονικού διαστήματος τριών ετών διάστασης των συζύγων. Β) Η αύξηση της περιουσίας του ενός των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου. Γ) Η συμβολή του άλλου συζύγου στην αύξηση αυτή με οποιονδήποτε τρόπο πχ. παροχή χρημάτων, με εισφορά χρήσης ενός ακινήτου για στέγαση της οικογένειας και με παροχή προσωπικών υπηρεσιών για την φροντίδα του νοικοκυριού και των παιδιών. Δ) Να υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της παραπάνω συμβολής αυτής και της αύξησης της περιουσίας του άλλου συζύγου.
τεκμαιρόμενη συμβολή 1/3
Όταν η αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα γάμου στηρίζεται στο ένα τρίτο (1/3) της περιουσιακής αύξησης, μοναδική προϋπόθεση για την γέννηση της αξίωσης είναι η επαύξηση της περιουσίας του εναγομένου συζύγου κατά τη διάρκεια του γάμου. Ο ενάγων μόνο την περιουσιακή επαύξηση οφείλει να επικαλεστεί και να αποδείξει. Πρέπει δηλαδή να προσδιορίσει την περιουσία που είχε ο σύζυγός του κατά την τέλεση του γάμου και την περιουσία που είχε κατά την ημέρα αμετάκλητης λύσης του γάμου (διαζύγιο) ή την ημέρα που συμπληρώθηκαν τρία έτη από την διάσταση των συζύγων. Στην περίπτωση αυτή ο ενάγων σύζυγος δεν βαρύνεται με την επίκληση και απόδειξη ούτε της συμβολής του, ούτε μεγαλύτερου ποσοστού του ενός τρίτου (1/3), ούτε της αιτιώδους σχέσης μεταξύ της συμβολής του και της αύξησης της περιουσίας του συζύγου του.
Ο εναγόμενος σύζυγος μπορεί να προβάλει ότι η συμβολή του συζύγου του ήταν κατώτερη του 1/3 ή ότι ήταν ανύπαρκτη. Για να γίνει όμως δεκτή η ανυπαρξία της συμβολής θα πρέπει ο εναγόμενος σύζυγος να επικαλεσθεί και αποδείξει, ότι ο σύζυγός του, είτε δεν μπορούσε εκ των πραγμάτων, είτε δεν ήθελε να συμβάλει στην αύξηση της περιουσίας και ότι η αύξηση της περιουσίας οφείλεται μόνο στον ίδιο.